تاثیر تنش خشکی و نیتروژن بر برخی خصوصیات زراعی و فیزیولوژیک کدوی تخم کاغذی (cucurbita pepo l.)

مردم کشورهای مختلف دنیا به صورت یک سنت تاریخی که نسل به نسل در میان آنها وجود دارد برای درمان بیماری های خود از گیاهان دارویی استفاده می کنند. کدوی تخم کاغذی از گیاهان دارویی غیر بومی و تازه وارد به کشور است که بذر و فراورده های حاصل از آن در درمان و پیشگیری از بسیاری از بیماری ها کاربرد دارد. با توجه به اهمیت این گیاه در صنایع دارویی، افزایش خشکسالی در سالهای اخیر و نبود اطلاعات کافی در مورد نیاز کودی این گیاه در کشور از این رو این تحقیق با هدف مطالعه تاثیر سطوح مختلف رطوبتی و نیتروژن بر کلروفیل، خصوصیات فتوسنتزی، پرولین، عملکرد و اجزای عملکرد گیاه کدوی تخم کاغذی در سال زراعی 1388 با استفاده از کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با پنج تکرار در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان واقع در لورک نجف آباد انجام شد. سطوح مختلف تیمار آبیاری بر اساس میلی متر تبخیر از طشت تبخیر کلاس a شامل 1i (65 میلی متر تبخیر)، 2 i(95 میلی متر تبخیر) و 3 i(130 میلی متر تبخیر) به عنوان فاکتور اصلی و سه سطح نیتروژن به فرم اوره شامل 1n (شاهد بدون کود)، 2 n(120کیلوگرم در هکتار) و 3n (220کیلوگرم در هکتار) به عنوان فاکتور فرعی بود. پارامترهای شاخص سطح برگ، غلظت کلروفیل، خصوصیات فتوسنتزی (فتوسنتز خالص برگ، هدایت روزنه ای و غلظت دی اکسید کربن داخل حفره روزنه) در مرحله نمو میوه ها، غلظت پرولین برگ، تعداد میوه در بوته، تعداد دانه در میوه، وزن هزار دانه، عملکرد میوه، عملکرد دانه، درصد روغن و عملکرد روغن اندازه گیری شدند. سطح آبیاری 1i با 11/2 و 3i با 46/1 و سطح نیتروژن 3n با 50/2 و 1n با 16/1 به ترتیب بیشترین و کمترین مقدار شاخص سطح برگ را در مقایسه با دیگر سطوح دارا بودند. بین سطوح آبیاری و نیتروژن از نظر غلظت کلروفیل برگ اختلاف معنی داری در مرحله نمو میوه ها مشاهده شد. کاهش میزان دسترسی به آب میزان فتوسنتز خالص برگ و هدایت روزنه ای را کاهش داد ولی غلظت دی اکسیدکربن در حفره زیر روزنه را افزایش داد. افزایش در سطوح نیتروژن موجب افزایش فتوسنتز و هدایت روزنه ای و کاهش در غلظت دی اکسیدکربن در حفره زیر روزنه گردید. تنش خشکی و افزایش سطح نیتروژن موجب افزایش غلظت پرولین برگ شد. در سطح آبیاری 3 i تعداد میوه در بوته، تعداد دانه در میوه، وزن هزار دانه، عملکرد میوه، عملکرد دانه و عملکرد روغن به ترتیب به میزان 23، 33، 5، 51، 52 و 55 درصد نسبت سطح 1 i کاهش پیدا کرد. همچنین در سطح 3n نیتروژن تعداد میوه در بوته، عملکرد میوه، عملکرد دانه، درصد روغن و عملکرد روغن به ترتیب به میزان 28، 22، 27، 9 و 33 درصد نسبت به سطح 3n کاهش نشان داد. به طور کلی چنین می توان نتیجه گرفت که ضمن آنکه تنش کمبود آب تاثیر جدی بر کاهش عملکرد و اجزای آن در کدوی تخم کاغذی می گذارد، این تاثیر عمدتا ناشی از کاهش سطح فتوسنتز کننده، کاهش غلظت کلروفیل و سرعت فتوسنتز خالص می باشد. اگرچه افزایش در میزان نیتروژن خاک موجب افزایش میزان شاخص سطح برگ ، غلظت کلروفیل و سرعت فتوسنتز خالص شد، اما ظاهرا تولید بیش از حد شاخ و برگ به عنوان یک مخزن قوی عمل کرده و نه تنها از افزایش عملکرد میوه و دانه جلوگیری نمود بلکه حتی سبب کاهش جدی آنها شد.